Przewlekłe schorzenia wątroby, w tym stłuszczenie, zwłóknienie lub marskość tego organu, infekcje wirusowe typu B i C, a także nowotwory stanową poważny problem społeczny, dotykając znacznej liczby Polaków. Według szacunków Stowarzyszenia CEESTAHC (Central and Eastern European Society of Technology Assessment in Health Care) w naszym kraju z poważnymi chorobami wątroby zmaga się nawet do 420 tys. osób, a ok. 6-7 tys. umiera każdego roku z ich powodu5. Prócz zakażeń wirusami HCV i HBV za większością przypadków chorób wątroby stoi nieprawidłowa dieta, obfitująca w ciężkostrawne, tłuste i smażone potrawy oraz nadmiar alkoholu. Nie bez powodu w leczeniu wątroby lekarze zalecają zmianę nawyków żywieniowych. Jak wynika z danych gromadzonych przez program edukacyjny „Kawa i zdrowie”, do prozdrowotnego jadłospisu warto włączyć kawę, której działanie na wątrobę może być bardzo korzystne.
Kawa sojusznikiem w walce z globalną epidemią niealkoholowego stłuszczenia wątroby
Mniej znana w świadomości społecznej niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby staje się coraz powszechniejszym, ogólnoświatowym problemem, związanym z rosnącą liczbą osób z nadwagą i otyłością. Z tego powodu NAFLD (non-alcoholic fatty liver disease) eksperci zaliczają już do chorób cywilizacyjnych. Choć samo stłuszczenie nie jest bardzo groźne, to nieleczone może prowadzić do zapalenia czy marskości wątroby. Kuracja obejmuje stosowanie leków, suplementację, ale również wprowadzenie odpowiedniej diety. Patrząc na wyniki badań prowadzonych w USA i Meksyku, warto uwzględnić w niej kawę. Zauważono bowiem, że antyoksydanty zawarte w wypijanej w sporych ilości kawy wykazują działanie ochronne przeciw temu schorzeniu. W innym badaniu spożywanie kofeinowej kawy zostało powiązane ze znacznym zmniejszeniem ryzyka wystąpienia zwłóknienia wątroby u pacjentów już chorujących na niealkoholowe słuszczeniowe zapalenie wątroby.
Czy pijąc kawę, możemy uchronić się przed nowotworami wątroby?
Czy regularne picie kawy może mieć znaczenie w prewencji poważnych schorzeń wątroby, jak marskość czy nowotwory? Okazuje się, że tak - nie tylko nie znaleziono żadnych dowodów na rakotwórcze działanie kawy, ale udowodniono związek między spożywaniem kawy a zmniejszeniem ryzyka zachorowania na nowotwór wątroby – już przy 2 filiżankach kawy dziennie malało ono o ponad 40 proc.!. Groźba zapadnięcia na nowotwór może być mniejsza także u osób, które już zmagają się z chorobą wątroby. W jednym z badań u pacjentów cierpiących na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C umiarkowane spożywanie kaw zmniejszyło ryzyko wystąpienia nowotworu wątrobokomórkowego o prawie połowę. W przypadku marskości wątroby, na którą choruje ponad 10 milionów ludzi w Europie, a około 170 tys. umiera rocznie, kawa również może być wsparciem. Badani pijący 4 lub więcej filiżanek kawy dziennie w porównaniu do osób niepijących jej wcale byli aż o 80 proc. mniej narażeni na ryzyko wystąpienia marskości wątroby i o 23 proc. mniej na ryzyko śmierci z powodu tej choroby.
Nowe dowody na pozytywny wpływ kawy na wątrobę
Wciąż trwają badania nad mechanizmem pozytywnego wpływu kawy na wątrobę. Duże znaczenie przypisuje się kofeinie – odkryto, że paraksantyna, jej główny metabolit, może spowalniać rozwój tkanki łącznej w wątrobie, a tym samym opóźniać wystąpienie zwłóknienia, alkoholowej marskości czy choroby nowotworowej wątroby. Pojawiają się też nowe wyniki badań dowodzące korzystnego wpływu kawy na wątrobę. Z publikacji, która ukazała się w 2021 roku na łamach akademickiego pisma „Clinical Gastroenterology and Hepatology Journal”, dowiadujemy się, że u osób, które piły więcej niż 3 filiżanki kawy dziennie, stwierdzono mniejszą sztywność wątroby. W 2022 roku badacze z Uniwersytetu w Coimbrze (Portugalia), na łamach czasopisma „Nutrients” ujawnili, że kofeina oraz polifenole znajdujące się w kawie mogą pomóc zmniejszyć nasilenie niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby u osób z cukrzycą typu 2.
