Wyniki badania pokazują, że ponad połowa ankietowanych nastolatków miała kontakt z jednorazowymi e-papierosami, z czego 62% sięgnęło po nikotynę między 12. a 15. rokiem życia. Niestety, jednym z głównych źródeł ich pozyskiwania jest szara strefa. Ponad 20% ankietowanych 16- i 17-latków kupuje e-papierosy nielegalnie w internecie, a prawie połowa młodych osób otrzymuje je od znajomych, którzy zaopatrują się na czarnym rynku. To sprawia, że dostęp do tych produktów dla nieletnich w Polsce jest zbyt łatwy.
Cezary Wytych zwraca uwagę, że szara strefa oferuje produkty bez akcyzy, kontroli i atestów, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Stowarzyszenie Vaping Association Polska szacuje, że miesięcznie do obrotu trafia około 3 mln sztuk nielegalnych jednorazowych e-papierosów. Skala tego zjawiska może być jednak znacznie większa, co widać po licznych ofertach sprzedaży w internecie.
Szara strefa działa nie tylko online, ale również np. na terenach szkół, co czyni młodzież łatwym celem dla dystrybutorów. Przewidywane podwyżki akcyzy na wyroby nikotynowe mogą skłonić dorosłych konsumentów do poszukiwania tańszych zamienników na czarnym rynku, co jeszcze bardziej rozwinie nielegalny handel.
Ministerstwo Finansów zapowiedziało znaczne podwyżki akcyzy na papierosy i e-papierosy w najbliższych latach, a Ministerstwo Zdrowia pracuje nad zakazem sprzedaży jednorazowych e-papierosów osobom poniżej 18. roku życia, niezależnie od zawartości nikotyny. Jednak według badań, takie zakazy mogą skłonić młodzież do korzystania z nielegalnych źródeł.
Eksperci podkreślają, że potrzebne są działania edukacyjne, które zwiększą świadomość na temat szkodliwości wyrobów nikotynowych i pomogą ograniczyć ich dostępność dla nieletnich. Kampania „MOYA Odpowiedzialność” ma na celu promowanie odpowiedzialnych postaw i ochronę młodzieży przed uzależnieniem od nikotyny.
– Poprzez edukację i współpracę całej społeczności możemy znacząco zmniejszyć ryzyko uzależnienia młodych ludzi od nikotyny – mówi Andrzej Kondys z MOYA. Tomasz Duda z Fusion Labs dodaje, że kampania ma na celu przeciwdziałanie nielegalnemu dostępowi młodzieży do tych produktów poprzez promowanie świadomych postaw i działania edukacyjne w różnych mediach. Akcja potrwa do końca wakacji.
