Funkcje szkieletu
1. Wsparcie - Szkielet stanowi podstawę ciała. Większość organów jest miękka - bez szkieletu bylibyśmy bezkształtni.
2. Ruch - ciało funkcjonuje na zasadzie dźwigni. Ruchome połączenia kości zwane stawami oraz mięśnie tworzą wspólnie system pozwalający na kontrolowanie naszych ruchów.
3. Ochrona - układ kostny twardy i odporny na uderzenia jest dobrym systemem zabezpieczającym dla ważnych organów wewnętrznych - głównie mózgu, rdzenia kręgowego, serca, płuc.
4. Produkcja białych i czerwonych krwinek - wszystkie krwinki powstają w czerwonym szpiku kostnym (mostek, łopatki i kręgi). W pozostałych kościach mamy żółty szpik kostny (komórki tłuszczowe).
5. Magazynowanie wapnia - w kościach magazynujemy sole wapniowe i inne związki mineralne tworzące masę kostną. W przypadku niedoborów wapnia w organizmie będzie on uwalniany z kości.
Kręgosłup
Składa się Składa się z 33-34 kręgów. Dzielimy go na 5 odcinków :
- szyjny 7 kręgów
- piersiowy 12 kręgów
- lędźwiowy 5 kręgów
- krzyżowy 5 zrośniętych kręgów
- guziczny 4-5 kostnych kręgów
Dwa górne kręgi szyjne - dźwigacz ATLAS i obrotnik AXIS dostarczają szerokiej gamy lokomocji. 7 kręg szyjny ma charakterystyczny mocno wystający do tyłu wyrostek kolczysty. Kręgi piersiowe poprzez wyrostki stawowe łączą się z 12 parami żeber tworząc klatkę piersiową. Trzony kręgów lędźwiowych są największe i najmocniejsze aby dźwigać masę tułowia, głowy i kończyn górnych. Kość krzyżową o klinowym kształcie, pasująca do obręczy kończyny dolnej daje mocną strukturę podtrzymującą masę ciała. Kręgi tworzą kolumnę. Otwory kręgowe kręgów tworzą kanał kręgowy ,w nim jest rdzeń kręgowy. Kręgi oddzielone są pomiędzy trzonami-krążkami międzykręgowymi zbudowanymi z chrząstki włóknistej. Pełnią one rolę amortyzatorów. Kręgi zmieniają położenie pod różnymi kątami tak, że kręgosłup jako całość jest ruchomy. Najbardziej ruchomy jest odcinek szyjny, potem lędźwiowy, a na końcu piersiowy (klatka piersiowa). Ruchome połączenia kości to stawy.
Istnieje kilka rodzajów połączeń kości. Ich podstawowe 4 rodzaje to:
[-------]
- staw kulisty (panewkowy) - największa ruchomość (7 ruchów) - głowa i panewka: biodrowy, ramienny
- staw zawiasowy - najmniejsza ruchomość (2 ruchy): kolanowy, łokciowy
- staw siodełkowy - gdy ruch występuje pomiędzy dwiema płaskimi powierzchniami
- staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka
- staw eliptyczny - przykładem jest połączenie 2 kręgów szyjnych dźwigacza i obrotnika II
 |
staw zawiasowy |
 |
staw łokciowy ze stawem ramienno-łokciowym, promienno łokciowym i stawem ramienno promieniowym |
 |
staw siodełkowy |
 |
staw śródręczno-nadgarskowy kciuka |
 |
staw kulisty |
 |
staw ramienny |
Ważniejsze stawy i ilość ruchów:
- ramienny - 7 - ramienny - 7 zginanie, prostowanie, odwodzenie, przywodzenie, rotacja na zewnątrz, do wewnątrz, odwodzenie.
- biodrowy - 7 zginanie, prostowanie, odwodzenie, przywodzenie, rotacja na zewnątrz, do wewnątrz, odwodzenie.
- kolanowy - 2 zginanie i prostowanie łokciowy - 2 zginanie i prostowanie
- nadgarstkowy - 5 zginanie , prostowanie, odwodzenie, przywodzenie, obwodzenie
- skokowy - 5 zginanie, prostowanie, spinacja i pronacja, obwodzenie
- międzykręgowe - 7 zginanie, prostowanie., odwodzenie, przywodzenie, rotacja na zewnątrz i do wewnątrz, odwodzenie
Dla stawów szczeólnie wazne są ćwiczenia w pełni zakresu ich ruchomości, a dla budowy masy kostnej - wzmacniające.
- pozytywne działanie ćwiczeń fizycznych przy chorobach układu kostnego
- lepsze nasycenie chrząstki stawowej a w efekcie lepsze odżywienie stawów
- regeneracja chrząstki stawowej
- zapobieganie i powstrzymywanie zmian zwyrodnieniowych w stawach
- przywrócenie ruchomości stawów
- odkładanie wapnia i innych związków mineralnych ważnych dla budowy masy kostnej
- masa kostna staje się gęściejsza i bardziej odporna na obciążenia
