Aktywność fizyczna jako skuteczne wsparcie w leczeniu zdrowia psychicznego

Rola aktywności fizycznej w terapii zdrowia psychicznego nie jest nowością, lecz najnowsze badania dostarczają wyjątkowo silnych dowodów na jej znaczenie. Najbardziej rozbudowana metaanaliza, przeprowadzona przez naukowców z University of South Australia, dowodzi, że ćwiczenia mogą być równie, a czasem nawet bardziej skuteczne niż psychoterapia czy farmakoterapia jako forma leczenia pierwszego wyboru w przypadku depresji, lęku i cierpienia psychicznego.
Ilona WIlk
2024-11-16 11:16
Udostępnij
Aktywność fizyczna jako skuteczne wsparcie w leczeniu zdrowia psychicznego

Wnioski płynące z analizy

Zespół badawczy przeanalizował dane z 97 przeglądów obejmujących 1039 badań oraz 128 119 uczestników. Uwzględniono szeroką gamę populacji, od pacjentów onkologicznych, osób z przewlekłymi schorzeniami, aż po zdrowe osoby dorosłe. Każda z tych grup odniosła korzyści z aktywności fizycznej, z różnorodnymi rodzajami ćwiczeń oferującymi różne korzyści psychospołeczne i fizjologiczne.

„Wiadomo, że aktywność fizyczna pomaga poprawić zdrowie psychiczne, jednak nie jest powszechnie przyjęta jako leczenie pierwszego wyboru” – zaznaczył Ben Singh, współautor badania. Badania dowodzą, że aktywność fizyczna zmniejsza objawy depresji i lęku, a niektóre grupy pacjentów wykazują jeszcze większe oznaki poprawy.

Jakie ćwiczenia działają najlepiej?

Wyniki analizy wykazały, że różne typy aktywności fizycznej mogą wspierać różne potrzeby psychiczne. Treningi wytrzymałościowe, takie jak bieganie czy jazda na rowerze, najskuteczniej zmniejszają objawy depresji. Z kolei ćwiczenia umysłu i ciała, takie jak joga, oraz treningi o wysokiej intensywności są najskuteczniejsze w przypadku lęków.

Aktywność fizyczna o umiarkowanej i wysokiej intensywności przynosi największe korzyści, co można przypisać mechanizmom neuromolekularnym, takim jak zwiększenie dostępności neuroprzekaźników: serotoniny i noradrenaliny. To wyjaśnia, dlaczego ćwiczenia o niskiej intensywności nie są równie efektywne.

Krótkie, intensywne serie – klucz do sukcesu?

Interesujący wniosek płynący z badań dotyczy efektywności krótkotrwałych interwencji. Naukowcy odkryli, że krótsze okresy aktywności fizycznej były skuteczniejsze niż dłuższe. Może to wynikać z łatwiejszej realizacji i większej wytrwałości w utrzymaniu regularnych ćwiczeń, zwłaszcza w przypadku osób z problemami zdrowotnymi.

„Ćwiczenia o większej intensywności przyniosły większe korzyści w przypadku depresji i lęku, podczas gdy krótsze interwencje były skuteczniejsze niż dłuższe” – podkreśla Singh. Dostosowanie rodzaju aktywności do indywidualnych potrzeb pacjenta jest kluczowe.

Kontekst globalny

Według Światowej Organizacji Zdrowia jedna na osiem osób na świecie cierpi na zaburzenia psychiczne, a większość nie otrzymuje odpowiedniej pomocy medycznej. Ograniczony dostęp do terapii jest poważnym wyzwaniem globalnym. Z tego względu aktywność fizyczna może stanowić przystępną formę wsparcia zdrowia psychicznego dla wielu osób.

Chociaż badanie nie przedstawia ćwiczeń jako zamiennika dla tradycyjnych terapii, takich jak farmakoterapia czy doradztwo, podkreśla znaczenie ich integracji jako istotnej części całościowego podejścia do zdrowia psychicznego. Autorzy badania sugerują dalsze badania, aby lepiej zrozumieć mechanizmy działania i w pełni wykorzystać potencjał aktywności fizycznej w leczeniu zaburzeń psychicznych.

W obliczu szacowanych 970 milionów ludzi cierpiących na zaburzenia psychiczne na całym świecie, aktywność fizyczna może być jednym z kluczowych elementów nowoczesnej terapii.