Kiedy i jak rozpocząć wprowadzanie nowych pokarmów?
Według zaleceń ekspertów rozszerzanie diety powinno nastąpić nie wcześniej niż po ukończeniu
17. tygodniu życia i nie później niż w 26. tygodniu życia niemowlęcia. Nowe pozycje do jadłospisu dziecka należy wprowadzić zaczynając od jednej porcji dziennie, a z upływem czasu stopniowo zwiększać ilość oraz różnorodność podawanych produktów. Pomocny w tym będzie schemat żywienia niemowląt. Ponieważ dzieci mają wrodzoną preferencję smaku słodkiego, łatwiej im zaakceptować smak owoców niż warzyw, dlatego owoce warto wprowadzić do diety malucha w drugiej kolejności, po około dwóch tygodniach od podania pierwszych warzyw. Z badań wynika, że niemowlęta, w przypadku których podczas rozszerzania diety stosowano taką kolejność, w przyszłości jadły warzywa chętniej – w przeciwieństwie do dzieci, które swoją przygodę z nowymi smakami zaczęły od owoców4. Zaakceptowanie smaku warzyw może być z początku trudne, ale wielokrotne (nawet 10-15 razy) ich podawanie przyspieszy moment, gdy dziecko będzie je z chęcią spożywać5. 1000 pierwszych dni życia to kluczowy moment kształtowania się nawyków żywieniowych, przyzwyczajanie dziecka już w 1. roku życia do jedzenia warzyw jest inwestycją na przyszłość.
Cenne i niezastąpione
Zarówno warzywa, jak i owoce są doskonałym źródłem witamin (głównie C, E, K, kwasu foliowego i beta-karotenu), błonnika, przeciwutleniaczy, substancji antyseptycznych oraz składników mineralnych (m.in. potasu, fosforu, magnezu, wapnia, żelaza, cynku, miedzi, manganu). Z tego powodu tak ważna jest ich obecność w menu każdego malucha. Nie tylko na etapie rozszerzania diety warzywa i owoce powinny być nieodłącznym składnikiem codziennego menu. W kolejnych latach życia powinny znaleźć się niemal w każdym posiłku. Są też elementem zbilansowanej diety – kluczowej dla prawidłowego rozwoju, szczególnie w 1000 pierwszych dni życia dziecka. Prawidłowe żywienie na tym etapie ma fundamentalne znaczenie dla zdrowia malucha – teraz i w jego dorosłym życiu. Jeszcze długo po narodzinach, w okresie rozszerzania diety, intensywnie rozwija się mózg, kształtuje układ odpornościowy, dojrzewa układ pokarmowy i programuje się metabolizm. Właśnie dlatego istotne jest nieustanne wspieranie tych procesów poprzez dostarczenie organizmowi potrzebnych mu składników odżywczych.
O czym pamiętać, podając dziecku warzywa i owoce?
W pierwszych latach życia dojrzewający organizm potrzebuje aż od 4 do 8 razy więcej składników pokarmowych niż organizm osoby dorosłej. Dlatego ważne jest, by dziecko nie otrzymywało tych samych produktów, co osoby dorosłe. Potrawy z rodzinnego stołu mogą nie zaspokoić szczególnych potrzeb malucha, m.in. właśnie dlatego, że często są ubogie w warzywa czy owoce. Z badań wynika, że aż 88% dzieci po 1. roku życia nie otrzymuje wystarczająco dużo warzyw w codziennej diecie! Dlatego warto, by dieta obfitowała w to bogate źródło witamin już od początku jej rozszerzania. Jednak podając posiłki uzupełniające dziecku, rodzice powinni pamiętać nie tylko o dostarczeniu mu potrzebnych składników odżywczych, ale także o konsystencji dostosowanej do wieku i umiejętności malucha. Początkowo warzywa i owoce powinny być podawane w postaci gładkiego puree (musów lub przecierów). Warto też zwrócić uwagę na odpowiedni skład, jakość i bezpieczeństwo tego, co maluch otrzyma do jedzenia po raz pierwszy. Należy unikać produktów pochodzących z niepewnych źródeł i pamiętać, że o tym, czy warzywo lub owoc jest odpowiednie dla małego dziecka nie świadczy wygląd czy smak, ale restrykcyjne normy, jakie te surowce muszą spełniać.
Bezpieczeństwo przede wszystkim
Podając pierwsze warzywa i owoce, należy pamiętać, że wiele z nich może zawierać pozostałości szkodliwych substancji, wynikające z zanieczyszczenia środowiska (m.in. metale szkodliwe dla zdrowia), warunków uprawy roślin (toksyny pleśniowe) czy stosowania nawozów (azotany) i środków ochrony roślin (pestycydy). Niemowlęta i małe dzieci są w znacznie większym stopniu narażone na obecność tych zanieczyszczeń w żywności. Poziomy zanieczyszczeń, które nie stanowią ryzyka dla osób dorosłych, dla najmłodszych mogą być bardzo niebezpieczne. Dzieje się tak, gdyż maluchy mają znacznie mniejszą masę ciała, większe wchłanianie z przewodu pokarmowego, szybszy metabolizm, nie w pełni rozwinięte procesy usuwania toksyn z organizmu, a także ze względu na niedojrzały układ odpornościowy, który nie zapewnia skutecznej ochrony przed czynnikami szkodliwymi. Dlatego produkty przeznaczone specjalnie dla najmłodszych, czyli żywność dla niemowląt i małych dzieci, spełniają najwyższe standardy jakości, zgodnie z surowymi wymogami. Polskie i unijne normy bezpieczeństwa dla składników posiłków dla najmłodszych są nawet kilka tysięcy razy bardziej rygorystyczne niż w przypadku żywności przeznaczonej dla dorosłych. Jeżeli rodzice chcą mieć pewność, że podają bezpieczne posiłki odpowiedniej jakości, zawierające różnorodne warzywa i owoce, powinni wybierać żywność przeznaczoną specjalnie dla niemowląt i małych dzieci. Produkty te posiadają oznaczenie wieku na opakowaniu, spełniają surowe normy jakości i bezpieczeństwa, a ponadto ich konsystencja jest dopasowana do potrzeb i umiejętności malucha. Podając je dziecku, rodzic ma pewność, że są w pełni bezpieczne i odpowiednie do wieku ich malucha oraz pochodzą z kontrolowanych upraw czy hodowli.
