Próchnica może szybko zniszczyć zęby, zwłaszcza u dzieci. Słabo zmineralizowane, narażone na ciągły kontakt z cukrami prostymi zęby mleczne i świeżo wyrznięte zęby stałe są szczególnie podatne na działanie kwasów wytwarzanych przez bakterie. Pierwszym sygnałem demineralizacji szkliwa jest biała plamka, która może przekształcić się w próchnicę.
– Próchnica to proces utraty minerałów z tkanek twardych zęba, wywołany działaniem kwasów produkowanych przez bakterie. Najczęstszą z nich jest Streptococcus mutans, która metabolizuje węglowodany proste, produkując kwas mlekowy. Ten kwas łatwo wypłukuje związki mineralne wapnia i fosforu z zębów. Im dłużej węglowodany pozostają w jamie ustnej, tym bardziej bakterie zakwaszają środowisko, zwiększając ryzyko próchnicy. To pokazuje, dlaczego warto myć zęby i unikać niektórych słodyczy – mówi lek. stom. Joanna Lewandowska z Medicover Stomatologia.
Największe zagrożenia
Węglowodany proste, czyli cukry, są wszędzie – w cukiernicach, słodyczach, pieczywie, warzywach, owocach, jogurtach, serkach i dżemach. Choć trudno ich unikać, nie wszystkie produkty zawierające cukry szkodzą zębom w równym stopniu.
– Najbardziej szkodliwe są te, które zawierają dużo cukrów prostych i długo utrzymują się w jamie ustnej, np. toffi, karmelki, batony, chrupki kukurydziane, a nawet suszone owoce. To idealna pożywka dla bakterii! Kwaśne słodycze, takie jak kwaśne żelki, lizaki i napoje gazowane typu cola, również są groźne, gdyż dostarczają cukrów i mają niskie pH powodujące erozję szkliwa – wylicza dentystka.
Na liście szkodliwych produktów są także kremy czekoladowo-orzechowe, dosładzane dżemy, kolorowe płatki śniadaniowe, gumy rozpuszczalne i owoce cytrusowe.
Produkty najmniej szkodliwe
Choć lista szkodliwych produktów jest długa, istnieją także bezpieczne opcje. Produkty mleczne, sery, nabiał, warzywa, niektóre owoce, razowe pieczywo, orzechy, makarony ugotowane al dente i niskoprzetworzone kasze nie zwiększają ryzyka próchnicy. Ważne jest także zwrócenie uwagi na zawartość błonnika, który korzystnie wpływa na florę bakteryjną.
Dentystka podkreśla, że warto w diecie dziecka uwzględniać warzywa liściaste, jak szpinak, sałaty i kapusty, które dostarczają wapnia i witamin. Do picia najlepiej podawać niegazowaną wodę i herbaty bez cukru, a okazjonalnie świeżo wyciskane soki, jogurty naturalne i kefiry.
Kluczowe wskazówki
Nie tylko słodycze, ale także złe nawyki mogą wpływać na zdrowie zębów dzieci. Przedłużające się ssanie smoczka, oddychanie przez usta i gryzienie przedmiotów to tylko niektóre z nich. Regularne wizyty adaptacyjne u dentysty i przestrzeganie właściwej higieny jamy ustnej są kluczowe dla zdrowia zębów.
Kilka wskazówek dla zdrowych zębów dziecka:
- Dieta bogata w niskoprzetworzone produkty, pełne składników odżywczych.
- Wysoka zawartość błonnika, korzystnie wpływającego na oczyszczanie jamy ustnej.
- Ograniczenie słodyczy i słodkich napojów.
- Regularne mycie zębów pastą z fluorem lub hydroksyapatytem.
- Po spożyciu cytrusów odczekanie 20–30 minut przed szczotkowaniem zębów.
- Stały dostęp do niegazowanej wody.
Klucz do zdrowych zębów to znalezienie równowagi między wartościowymi produktami a ograniczeniem wysoko przetworzonych przekąsek pełnych cukru.
