– Lekarz dentysta podczas rutynowej kontroli może dostrzec zmiany, które dla pacjenta są niewidoczne lub nie dają jeszcze wyraźnych objawów – mówi dr n. med. Agnieszka Laskus, specjalistka periodontologii i współzałożycielka Fundacji Dr Laskus.
Przykłady, które uratowały życie
Historię Patricii Bolle opisywały media na całym świecie. 68-letnia Amerykanka dowiedziała się o zmianie na skórze głowy... od swojej fryzjerki. Okazało się, że to nowotwór skóry. Wcześnie zauważony, szybko zdiagnozowany – mogła podjąć leczenie na czas.
Podobnie było w przypadku tenisistki Nicole Gibbs. W 2019 roku jej dentysta zauważył podejrzaną zmianę w jamie ustnej. Diagnoza: rak ślinianki. Nicole musiała przejść operację, ale uniknęła poważniejszych konsekwencji dzięki szybkiej reakcji.
Rak jamy ustnej – objawy, które powinny zaniepokoić
Według danych Ministerstwa Zdrowia, nowotwory głowy i szyi diagnozuje się u około 11 tys. Polaków rocznie. Zdecydowaną większość pacjentów stanowią osoby po 45. roku życia, głównie mężczyźni.
Wczesne wykrycie to szansa na wyleczenie – sięgająca nawet 95%. Ale trzeba wiedzieć, czego szukać. Oto objawy, które powinny zapalić czerwoną lampkę:
-
owrzodzenia w jamie ustnej, które nie goją się przez kilka tygodni,
-
ból, pieczenie, dyskomfort przy przełykaniu lub mówieniu,
-
zmiany koloru błony śluzowej (biały, czerwony lub ciemniejszy nalot),
-
zgrubienia, guzy, rozpulchnione miejsca w obrębie dziąseł, języka, podniebienia,
-
powiększone węzły chłonne w okolicach szyi i żuchwy,
-
jednostronna niedrożność nosa lub krwawienie bez urazu.
– Dentysta ma unikalną możliwość przyjrzenia się tym obszarom z bliska. Zmiany, które rozwijają się między kolejnymi wizytami, są szczególnie warte uwagi – dodaje dr Laskus.
Rozmowa też ma znaczenie
Niektóre sygnały mogą wyjść... podczas zwykłej rozmowy. Problemy z przełykaniem, nagła utrata masy ciała, częste bóle brzucha czy unikanie twardych pokarmów – to wszystko może mieć związek z rozwijającą się chorobą nowotworową, nawet jeśli pacjent nie łączy tego z jamą ustną.
– Zawsze pytam o samopoczucie i nawyki żywieniowe. Jeśli pacjent wspomina o nietypowych dolegliwościach, może to być trop do dalszych badań – tłumaczy ekspertka.
Nie tylko rak jamy ustnej
Dentysta może też zauważyć niepokojące zmiany skórne na twarzy czy wargach. Objawy takie jak żółte zabarwienie skóry lub spojówek mogą wskazywać np. na problemy z wątrobą. Regularna obserwacja wyglądu pacjenta, szczególnie tego, którego lekarz zna od lat, może ujawnić coś, co umyka codziennemu spojrzeniu w lustro.
Jak ograniczyć ryzyko?
Największymi winowajcami są:
-
palenie tytoniu – odpowiada za większość przypadków raka jamy ustnej i krtani,
-
częste picie alkoholu,
-
zła higiena jamy ustnej,
-
zakażenie wirusem HPV (brodawczaka ludzkiego).
Zadbaj o siebie: rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu, regularne wizyty u dentysty i zdrowy styl życia to prosta inwestycja w swoje zdrowie.
