Tradycyjnie na Wielkanoc

Święta już niebawem, dlatego co roku według tradycji przygotowujemy się do przeżywania pamiątki krzyżowania Chrystusa oraz Zmartwychwstania do życia. Prócz obrzędowości liturgicznych w domach poprzez porządki, oraz potrawy symbolicznie, duchowo i fizycznie przygotowujemy się do przeżywania świąt.
Co oznaczają Wielkanoce obyczaje?

Szczęśliwa Palma

Wielki Tydzień, czyli okres przygotowujący do przeżywania obrzędów Wielkiego Piątku oraz pamiątki Zmartwychwstania w Wielką Niedzielę, poprzedza Niedziela zwana na pamiątkę uroczystego wjazdu Jezusa do Jerozolimy, palmową. Kiedyś w tradycji nazywana także wierzbiną lub kwietną. Niezwykle ozdobione palmy symbolizujące oddanie czci Chrystusowi przynoszona do kościoła w celu poświęcenia i zaniesienia do swoich domów.

Palemki najczęściej przygotowywane przez gospodynie wykonywano z gałązek bukszpanu, malin, porzeczek, ozdabiano kwiatami, ziołami i piórkami. Poświęcona palma miała niebywałą moc. Można było nią bić domowników, by zapewnić im szczęście na cały rok. Zdrowie i bogactwo tymczasem wróżyło połknięcie bazi z poświęconej plamy. Plama włożona do wazonu lub wetknięta za obraz miała także chronić przez złośliwością sąsiadów.

Porządki przedświąteczne

Świąteczne porządki w tradycji wielkanocnej mają swoje uzasadnienie. To nie tylko sposób na odpowiednie przywitanie świąt czystymi i schludnymi pomieszczeniami, ale także symboliczne wymiatanie z domu zimy i wraz z nią chorób i zła.

Wielkopiątkowe czuwanie

Wielki Piątek to w tradycji dzień postu, w którym nie tylko należy powstrzymać się od jedzenia mięsa, ale od ilości spożywanych posiłków. W Wielki Piątek przeżywamy mękę Jezusa, a także w spokoju i ciszy przygotowujemy się do niedzielnego Alleluja.

Wielkanocna święconka

Tuż po wielkopiątkowych uroczystościach w Wielką Sobotę tradycja nakazuje przygotowanie pokarmów do święcenia, wśród których nie mogło zabraknąć: jajek - symbolu życia i ponownego narodzenia, branka – symbolu Chrystusa Zmartwychwstałego, wędlin na znak zakończenia postu oraz chrzanu na znak goryczy pańskiej, która właśnie dobiega końca poprzez słodycz Zmartwychwstania oraz sól i masło, jako symbole dobrobytu. Święcone pokarmy należało spożyć wraz z rodziną następnego dnia po rezurekcji, czyli po Zmartwychwstaniu.

[-------]

Niedzielna Wielka radość

Wielka Niedziela to dzień radości ze Zmartwychwstania oraz koniec postu. Dlatego na stole wielkanocnym królują wielkanocne potrawy: mięsa, jaja - symbol życia i płodności, ciasta i potrawy symbolizujące dostatek i pomyślność a także wielkanocny żurek z poświęconym jajkiem, którym dzielimy się na znak nowego życia i radości ze Zmartwychwstania.

Lany poniedziałek

Wielkanocny Poniedziałek to tradycyjnie już od pokoleń święto mokrego Dyngusa. Słowo dyngus wywodzi się od niemieckiego dingen i oznacza “wykupować się”, “wykup”, “datek”. Na Opolszczyźnie do dziś śmigus funkcjonuje również nie tylko w okresie Wielkanocy, ale także podczas święta Trzech Króli. Śmigus dyngus to również zabawa polegająca na poszukiwaniu męża przez panny, która łączy się z tradycyjną oblewania wodą. Tego dnia, panny zmoczone lub  solidnie oblane wodą miały szansę na szybkie zamążpójście, jeśli natomiast, któraś z nich obraziła się, jej powodzenie wśród kawalerów znacznie malało.

Skoro to święto dyngusa, to obrażona panna mogła się oczywiście wykupić pisanką lub kraszanką. Również chłopiec wręczając pannie pisankę, okazywał jej swoje zainteresowanie i sympatię. W tradycji przyjęło się również wielkanocne szukanie zajączka, tuż po śniadaniu, czyli zabawa polegająca na odnalezieniu przez gości i domowników miłej niespodzianki schowanej gdzieś w zakamarkach domu.

Wielkanocne jajo:

To oczywiście najważniejszy i tradycyjny symbol życia oraz narodzin. Tradycja malowania i zdobienia pisanek oraz dzielenia się święconym jajkiem ma swoje korzenie nie tylko w tradycji polskiej, ale także kulturze basenu Morza Śródziemnego. Już starożytni Persowie wczesną wiosną obdarowywali swoich bliskich barwionymi na czerwono jajami. Także Grecy i Rzymianie przejęli od nich ten zwyczaj przenosząc te tradycje na inne ludy. Czerwone pisanki miały bowiem magiczną moc odstraszania złych uroków oraz symbolizowały miłość, jako forma najbardziej doskonała zawierająca bowiem najważniejsze dla zdrowia i życia organizmu ludzkiego składniki życia - białko, tłuszcz, sole mineralne i witaminy. Wraz z przemieszaniem tradycji i wierzeń jajka zaczęły przybierać również inne kolory i postacie. Dziś już Wielkanocy stół już nie istnieje choćby bez święconego jajka i kolorowych pisanek.

www.senior.fit.pl