Komórki warstwy rogowej ułożone są warstwowo, jak cegły w murze, a lepiszczem sklejającym jest mieszanina lipidów i białek. Lipidy pochodzą z ciałek lamellarnych ziarnistej warstwy naskórka, skąd są uwalniane do przestrzeni międzykomórkowej na granicy obu warstw tworząc wieloblaszkowe struktury.
W rzeczywistości tłuszczowy płaszcz skóry jest mieszaniną kilku składników:
- naturalnej wydzieliny gruczołów łojowych;
- lipidów warstwy rogowej;
- oraz substancji dostarczonych z zewnątrz, najczęściej kosmetyków pielęgnacyjno-odżywczych.
Skład lipidów znajdujących się na powierzchni skóry zmienia się w zależności od rejonu ciała, płci, wieku. Pozostaje także w korelacji z porą roku i warunkami termicznymi. W utrzymaniu prawidłowego nawilżenia oraz elastyczności skóry największą rolę pełnią ceramidy, a wśród nich najważniejszy – kompleks sfingozyny i kwasu linolowego, czyli ceramid 1. Zimą dochodzi do spowolnienia syntezy kwasów tłuszczowych, cholesterolu i ceramidów nawet o 40 procent. W rezultacie osłabiona zostaje bariera ochronna, skóra traci prawidłową wilgotność, zaś przy spadku zawartości wody w warstwie rogowej poniżej 10 procent, korneocyty tracą turgor, przestrzeń między nimi staje się nieszczelna i dochodzi do odwodnienia skóry. Zimą skóra traci wilgoć dwukrotnie szybciej niż latem, dlatego bardzo szybko staje się szorstka, mało elastyczna i szybko ulega podrażnieniom.
Słabną jej naturalne mechanizmy ochronne, co w niesprzyjających warunkach może stać się przyczyną najpierw łagodnych przemarznięć, później popękania naczynek krwionośnych, a niekiedy nawet odmrożeń co wrażliwszych partii skóry. Powoduje to nie tylko niekorzystny wygląd skóry, ale upośledza także jej późniejsze prawidłowe funkcjonowanie.
Zimą skóra bez względu na jej rodzaj wymaga bardzo troskliwej pielęgnacji, gdyż w tym czasie narażona jest na działanie licznych niekorzystnych czynników środowiskowych:
- niską temperaturę powietrza na zewnątrz;
- gwałtowne zmiany temperatur;
- niską wilgotność;
- wiatr;
- działanie promieni UV;
- przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach.
Wszystkie te czynniki działają najczęściej równocześnie w ciągu dnia (niektóre, jak niska wilgotność, przez całą dobę), dlatego każda skóra ulega przesuszeniu i odwodnieniu, a potem każda reaguje w swoisty sposób. Najczęściej pojawiają się podrażnienia i pieczenie, następnie rozwijają się lawinowo kolejne objawy. Cera tłusta, wydawałoby się, że w naturalny sposób dobrze chroniona, po krótkim czasie zmniejszenia produkcji łoju odpowiada na stres środowiskowy wzmożonym łojotokiem, szczególnie widocznym u nastolatek. Pod błyszczącą powierzchnią kryją się wysuszone lub nawet odwodnione warstwy skóry. Nasila się wysyp krostek i zmian trądzikowych, które mogą być podrażniane przez szorstką czapkę lub szalik. Cera sucha staje się dodatkowo odwodniona, łuszczy się, łatwiej marszczy, piecze. Trudno ją malować, bo kosmetyki upiększające nierówno rozprowadzają się po takiej skórze. Dla cery wrażliwej zima jest najgorszą porą roku, bo działają na nią wszystkie czynniki środowiskowe równocześnie i właściwie non-stop. Przy tej cerze najszybciej ulega zaburzeniom gra naczynioruchowa zwiększając podatność na odmrożenia. Po sezonie pozostaje sieć nieestetycznych poszerzonych naczynek, tworzących niekiedy sinawe plamy. Ponadto utrzymuje się długotrwała nadwrażliwość na dotyk, a także na większość preparatów do twarzy.
Pielęgnacja jest trudna, bo cera wrażliwa przejmuje czasami cechy typowe dla skóry alergicznej.
[-------]
Codzienna toaleta
Właściwe pielęgnowanie każdej skóry w zimie jest niełatwym zadaniem, bo wymaga zupełnej wymiany kosmetyków, rezygnacji z niektórych przyzwyczajeń oraz trochę więcej czasu. Codzienne oczyszczanie skóry powinno odbywać się preparatami bezalkoholowymi, bez mydła czy działania wysuszającego, o neutralnym pH. Wskazane są takie preparaty jak mleczka czy śmietanki kosmetyczne, a w przypadku cery tłustej czy trądzikowej odpowiednie żele myjące do twarzy. Jeżeli nie możemy zrezygnować z tradycyjnej toalety z użyciem wody, należy taki zabieg wykonać przynajmniej na pół godziny przed wyjściem, gdyż mokra skóra łatwo przemarza.Po dokładnym demakijażu wskazane jest obfite nawilżenie skóry tonikiem oraz kremem nawilżającym w ilości, po której skóra przestanie wołać pić. Wieczorem w domu rezygnujemy z kremów tłustych, które hamują oddawanie ciepła i sprzyjają powstawaniu rumienia. Dlatego zaleca się kosmetyki z substancjami nawilżającymi, które chłoną wodę i uniemożliwiają jej szybką ucieczkę ze skóry. Są to głównie kwas hialuronowy, frakcje polisacharydowe glonów, proteiny np. z kiełków zbóż, gliceryna, mleczany, mocznik. Natomiast obowiązkowo należy pamiętać o stosowaniu kremu ochronnego przed każdym wyjściem na zewnątrz. Kremy nawilżające nowej generacji mogą być stosowane rano pod warunkiem, że są to kosmetyki typowo zimowe, o mniejszej zawartości wody w składzie. Eliminujemy kremy o konsystencji żelu. Przy cerze tłustej wystarczy lekki krem odżywczy czy półtłusty, a dla cery suchej i wrażliwej najlepszy będzie tłusty. Aplikujemy je także znacznie wcześniej przed wyjściem, bo inaczej tłusty film uniemożliwi zrobienie makijażu. Kremy na dzień powinny zawierać filtry przynajmniej SPF 15 chroniące przed nadmiernym działaniem promieni ultrafioletowych. Wyjątkowej pielęgnacji wymaga cienka, bez gruczołów łojowych skóra pod oczami, którą trzeba chronić przed wiatrem, mrozem i słońcem.
Makijaż zimowy jest cięższy, kilkuwarstwowy, więc także spełnia swoistą funkcję ochronną. Ideałem byłoby go zmieniać na lżejszy w miejscu pracy, natomiast w domu bezwzględnie zupełnie usuwać. Do pielęgnacji cery naczynkowej przydatne będą kosmetyki z witaminą K, arniką, rutyną miłorzębem japońskim, hesperydyną uszczelniające śródbłonek naczyń. Tutaj także, jak w przypadku cery wrażliwej, stosujemy obficie kosmetyki wzmacniające płaszcz lipidowy z ceramidami, NNKT, witaminami E, A, D, które wbudowują się w spoiwo międzykomórkowe oraz usprawniają procesy regeneracyjne w naskórku. Uzupełnieniem codziennej pielęgnacji będzie stosowanie regularnie preparatów kojących mających w składzie d-panthenol, alantoinę, proteiny lub ekstrakty z lukrecji, lipy, świetlika, nagietka, zielonej herbaty, siemienia lnianego lub oczaru kanadyjskiego.
Skórze dojrzałej można raz w tygodniu zaaplikować na twarz i dekolt ampułki regenerujące. Mają one silniejsze działanie niż krem, a zastosowane przed snem wspomagają naturalny proces odnowy skóry nocą. Z kolei regularne stosowanie masek kosmetycznych zarówno nawilżających jak i odżywczych zapewnia uzupełnienie niedoborów zarówno mineralnych, witaminowych, jak i wody.
[-------]
Narciarze
Osoby uprawiające zimowe dyscypliny sportu oraz pracujące długo w niekorzystnych warunkach klimatycznych są szczególnie narażone na mróz, wiatr, śnieg. W skrajnych przypadkach może się pojawić „winter eczema”, jako następstwo uszkodzenia skóry przez czynniki środowiska. Dla nich producenci przeznaczyli specjalne serie kosmetyków ochronnych (o bardzo tłustej, ciężkiej konsystencji, z sun-blokerami). Nos, uszy i usta powinny także zostać pokryte grubą warstwą preparatu chroniącego przed odmrożeniem. Podobnie starannie chronimy skórę dłoni, która także nie posiada gruczołów łojowych i dlatego szybko ulega przesuszeniu i spękaniu.Zimowe przykazania
- Stosuj regularnie odżywcze kremy do twarzy na dzień z wysoką fotoprotekcją.
- Usta chroń tłustą szminką z wysokim filtrem SPF.
- Skutecznej ochrony tłustym kremem wymagają także uszy i nos.
- Nie zapominaj o szyi, którą skrywają drapiące golfy i szaliki, ona też potrzebuje odżywienia i nawilżenia.
- Zimą zrezygnuj z agresywnych zabiegów kosmetycznych, przeczekaj silne mrozy.
- Nie używaj preparatów drażniących mających w składzie kwasy owocowe, retinoidy.
- Ogranicz peelingi niszczące naturalną ochronę lipidową.
- Nie rozgrzewaj się jeśli nie musisz gorącymi napojami, bo gwałtownie rozszerzają naczynka krwionośne.
- Nawilżaj pomieszczenia, w których przebywasz, aby skóra się nadmiernie nie wysuszała.
- Uzupełniaj niedobory płynów, zimą przy mrozie ubytki wody w organizmie są duże, porównywalne z letnimi.
- Wieczorem nasycaj do woli skórę preparatami nawilżającymi.
- Dla dobra naczynek zrezygnuj z gorących kąpieli.
- Porzuć dotychczasowe przyzwyczajenia mycia twarzy mydłem.
- Twoje dłonie też potrzebują ochrony, nie mocz ich przed wyjściem i nie żałuj kremu do rąk.
- Zaopatrz się w preparaty pielęgnacyjne typowe dla tej pory roku, które produkuje każda firma kosmetyczna.
- Mimo mrozu, wietrz mieszkanie przed snem, przynajmniej kilka minut.
- Na noc przykręcaj lekko ogrzewanie.
- Ogranicz palenie, nikotyna obkurcza naczynia, łatwiej o odmrożenia.
- Już wczesną wiosną rozpocznij intensywne zabiegi regenerujące skórę, najlepiej w gabinecie kosmetycznym.
dr n med. Anna Nadulska
www.fit.pl
