Pokolenie „słabych ludzi”
Od 3 lutego trwa kwalifikacja wojskowa, w ramach której wezwanie otrzyma około 230 tys. osób – głównie młodych mężczyzn z rocznika 2006, ale także kobiet oraz osób do 60. roku życia, które wcześniej nie uregulowały swojego statusu wobec służby wojskowej. W jej trakcie przeprowadzane są badania lekarskie i psychologiczne, mające na celu ocenę zdolności do pełnienia służby.
Jak wskazuje dr Chomik, wyniki tych badań są zatrważające. – „To, co od razu rzuca się w oczy podczas kwalifikacji wojskowej, to plaga nadciśnienia oraz nadwagi i otyłości. Jeszcze kilka lat temu nie mieliśmy do czynienia z taką skalą problemu. Jeśli spojrzymy dekadę wstecz, przypadki te były jednostkowe” – mówi ekspert.
Z jego szacunków wynika, że około 30-40 proc. 19-latków ma nadciśnienie, 60 proc. zmaga się z nadwagą, a około 30 proc. cierpi na otyłość. – „To efekt braku ruchu i fatalnej diety bogatej w przetworzoną żywność i napoje energetyczne. Młodzi ludzie nie mają świadomości, w jak złym stanie jest ich zdrowie, przez co nic z tym nie robią” – dodaje lekarz. W niektórych przypadkach kandydaci są od razu kierowani na dalszą diagnostykę i konsultacje kardiologiczne.
Problemy psychiczne wśród młodzieży
Oprócz alarmującego stanu fizycznego, kwalifikacja wojskowa uwidacznia także pogłębiające się problemy psychiczne młodego pokolenia. Dr Chomik zwraca uwagę na rosnącą liczbę osób z zaburzeniami lękowymi i depresyjnymi. – „Obserwuję coś, czego nie widziałem nigdy wcześniej. Pojawiają się nadwrażliwi, wycofani ludzie, którzy nie potrafią radzić sobie ze stresem. Już na poziomie kwalifikacji wojskowej psycholodzy wyłapują stany lękowe oraz depresje, które mogą prowadzić do samookaleczeń” – tłumaczy lekarz.
Dodatkowo, część kandydatów próbuje celowo obniżyć swoją kategorię zdolności do służby, udając problemy psychiczne. – „Kombinowanie było zawsze, ale dzięki testom psychologicznym możemy rozpoznać te przypadki. Z drugiej strony, kwalifikacja wojskowa często pozwala wykryć rzeczywiste problemy, które wcześniej pozostawały niezdiagnozowane” – dodaje.
Kwalifikacja wojskowa to nie wcielenie do wojska
Obecnie jedynie 10-20 proc. kandydatów ma pozytywne podejście do służby wojskowej i wyróżnia się dobrą kondycją fizyczną. – „Dla większości kwalifikacja to zło konieczne. Panuje błędne przekonanie, że kategoria A oznacza natychmiastowe powołanie do wojska, co nie jest prawdą” – wyjaśnia dr Chomik.
Kategoria E, oznaczająca trwałą niezdolność do służby, przyznawana jest jedynie w wyjątkowych przypadkach, takich jak padaczka, cukrzyca typu 1, skrajna otyłość czy choroby psychiczne. Z kolei osoby z nadciśnieniem lub nadwagą często otrzymują kategorię B, co oznacza konieczność ponownej kwalifikacji po 12-24 miesiącach.
Kwalifikacja wojskowa nie dotyczy już wyłącznie 19-latków – mogą do niej zostać wezwane także osoby po 40. czy 50. roku życia, jeśli posiadają umiejętności przydatne dla wojska, np. z zakresu medycyny, IT czy lingwistyki.
Braki kadrowe wśród medyków wojskowych
Oprócz problemów zdrowotnych młodych Polaków, lekarz zwraca uwagę na niedobór personelu medycznego w wojsku. – „Potrzebujemy większej liczby specjalistów, którzy mogliby wspierać armię, ale także działać w ramach kwalifikacji wojskowej. To kolejny poważny problem, który musimy rozwiązać” – podkreśla dr Chomik.
Tegoroczna kwalifikacja wojskowa pokazuje, jak wielkie wyzwania stoją przed polskim systemem zdrowia i edukacji. Eksperci zgodnie podkreślają, że konieczne są zmiany w podejściu do profilaktyki zdrowotnej i edukacji fizycznej, zanim problemy te staną się jeszcze poważniejsze.
