Na debacie podczas XVI Europejskiego Kongresu Gospodarczego eksperci podkreślili, że wielochorobowość – czyli współwystępowanie kilku przewlekłych chorób, takich jak cukrzyca, astma czy choroby serca – jest wynikiem złych decyzji dotyczących stylu życia. Prof. Andrzej Fal z Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA zwraca uwagę na fakt, że Polacy nie tylko nie dbają o swoje zdrowie, ale często również nie są edukowani w zakresie zdrowego trybu życia.
Raporty wskazują, że Polacy żyją krócej w zdrowiu niż ich rówieśnicy z innych krajów Unii Europejskiej. Średnia długość życia w zdrowiu wynosi 60,1 lat dla mężczyzn i 63,7 lat dla kobiet, co jest znacząco poniżej europejskiej średniej. Starsze osoby są szczególnie narażone na wielochorobowość – problem ten dotyka 50% mężczyzn i 60% kobiet powyżej 65. roku życia, podczas gdy średnia unijna wynosi odpowiednio 32% i 40%.
Według ekspertów, główne czynniki ryzyka zdrowotnego to palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu, niezdrowa dieta oraz brak aktywności fizycznej. Te czynniki prowadzą do chorób takich jak nadciśnienie, choroby metaboliczne czy choroby układu krążenia. Prof. Paweł Balsam z Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego WUM zaznacza, że starzejące się społeczeństwo szybciej rozwija choroby, co ma także konsekwencje finansowe dla systemu ochrony zdrowia.
Dyskusja podczas debaty koncentrowała się na potrzebie wprowadzenia skutecznych działań profilaktycznych i edukacyjnych. Ekspertom zależy na zwiększeniu finansowania profilaktyki, szczególnie w obszarze edukacji zdrowotnej najmłodszych, którzy są szczególnie podatni na złe nawyki zdrowotne.
Niestety, Polska wciąż wypada słabo pod względem finansowania profilaktyki zdrowotnej – na jednego mieszkańca przypada zaledwie 20 euro rocznie, podczas gdy unijna średnia wynosi 213 euro. Brak odpowiednich środków na edukację zdrowotną przyczynia się do wzrostu liczby młodych osób, które eksperymentują z używkami. Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH wynika, że ponad połowa nastolatków w wieku 13–15 lat miała już kontakt z nikotyną, a niemalże 50% wypiło swoje pierwsze piwo.
Kardiologowie podkreślają także konieczność wprowadzenia regulacji, które ograniczą dostęp młodych osób do szkodliwych używek, w tym e-papierosów. Prof. Balsam zwraca uwagę, że Polska jest jednym z niewielu krajów, które nie wprowadziły jeszcze ograniczeń dotyczących e-papierosów, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych w przyszłości.
Zapowiedziany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej nowy przedmiot szkolny, jakim będzie edukacja zdrowotna od roku szkolnego 2025/2026, jest krokiem w dobrą stronę. Eksperci wskazują, że wiedza na temat czynników ryzyka zdrowotnego jest nadal niska, dlatego konieczne jest wczesne wprowadzanie programów edukacyjnych w szkołach podstawowych i gimnazjalnych.
Podsumowując, problem zdrowia publicznego w Polsce wymaga natychmiastowych działań. Konieczne jest zwiększenie inwestycji w profilaktykę zdrowotną oraz edukację zdrowotną, aby zmniejszyć liczbę przypadków wielochorobowości i poprawić jakość życia Polaków na długie lata. Bez tych działań Polska będzie dalej przegrywać w wyścigu do zdrowia na arenie międzynarodowej.
