Jeżyna pospolita (Rubus frutieosus w języku ludowym bywa nazywana ostrężyną, ożyną lub czarna maliną. Owoce znajdują się na płonnych krzewach pokrytych bardzo ostrymi kolcami.
Owoce jeżyny są początkowo zielone, potem czerwienieją, a dojrzałe mają barwę fioletowo-czarną. Anatomicznie owoce podobne są kształtem do malin – budują je liczne małe pestkowce, które odrywają się wraz z dnem kwiatowym.
Zdrowe owoce
Dojrzałe owoce jeżyny zawierają cukry, kwasy organiczne (głównie jabłkowy i winny), oraz antocyjany – bardzo silne antyutleniacze. Jeżyna zasobna jest także w witaminy: B1, B2, B6, B12, C i PP i prowitaminę A oraz składniki mineralne. Unikalna mieszanina tych substancji czyni jeżyny owocami, które idealnie sprawdzają się przy przeziębieniach i grypie. Syropy jeżynowe wzmagają pocenie się i ułatwiają odksztuszanie wydzieliny z oskrzeli i płuc.
Lecznicze liście
Surowcem zielarskim są także liście jeżyny – Folium Rubi fructosi. Posiadają one garbniki, kwasy organiczne, barwniki, pektyny oraz niewielkie ilości witaminy C. W medycynie ludowej liść jeżyny miał i ma do dziś bardzo szerokie zastosowanie. Napary z nich sporządzane działają ściągająco, dezynfekująco, moczopędnie i przeciwbiegunkowo. W ziołolecznictwie bywają polecane jako środki łagodzące przy zgadze, wzdęciach oraz zmianach skórnych.
Jeżyna w kuchni
Owoce są bardzo smaczne i efektowne. Niektóre odmiany posiadają owoce o bardzo efektownych rozmiarach. Warto pamiętać, że jeżyna będzie dobra w smaku, czyli odpowiednio słodka, dopiero, gdy jest dobrze dojrzała – owoc powinien być jednolicie ciemny i dobrze wybarwiony. Owoc nie w pełni dojrzały wyda się nam niezwykle cierpki w smaku. Owoce jeżyny najczęściej spożywane są na surowo, podawane jako dodatek deserów, lodów, bitej śmietany. Bardzo smaczną kombinację stanowią jeżyny i jabłka np. w budyniach, galaretkach i słodkich sufletach. Niekiedy przerabia się owoce na soki, konfitury i kompoty. Z jeżyn wytwarza się także wina i nalewki o pięknej czerwono-bordowej barwie.
Sernik z jeżynami
Składniki:
0 dag margaryny, 25 dag jeżyn, 75 dag tłustego twarogu, 3 jajka, 3 łyżki kaszy manny, 25 dag cukru, 1 cukier waniliowy, 1 opakowanie budyniu waniliowego, 2 łyżeczki proszku do pieczenia, sok i skórka otarta z 1 cytryny, 2 łyżeczki cukru pudru.
Wykonanie:
Masło rozpuścić i odstawi, żeby ostygło. Do wysokiej miski włożyć twaróg, wbić jajka, dosypać kaszę, cukier, cukier waniliowy, budyń, proszek do pieczenia. Dodać sok i skórkę z cytryny. Składniki ucierać tak długo, aż powstanie gładka masa. Na koniec nie przerywając ucierania powoli wlewać, stopione masło. Dodać jeżyny, delikatnie wymieszać. Masę przełożyć do tortownicy. Piec 60-70 minut na złoty kolor. Posypać cukrem pudrem.
dr Aleksandra Czarnewicz-Kamińska
www.dieta.fit.pl
